BZIK

 

BZIK
I’d  Rather Go  Blind
Oraz  krótka  historia  Etty  James

For English version, please scroll down

Etta James

Nie wiem jak to powiedzieć..., no, nie, nieprawda, już wiem.

Zacznę od definicji

Słownik języka polskiego PWN: bzik, lekki obłęd lub dziwactwo

Dobrysłownik.pl: bzik, to nieco potocznie lekki obłęd, mania lub dziwactwo;

synonimicznie tamże: fioł, fiś, hopel, hyś, jobel, świr, zajob;

bliskoznacznie: dziwactwo, feblik, inklinacja, konik, mania, obłąkanie, obłęd, paranoja, pasja, pociąg, predyspozycja, skłonność, szaleństwo, upodobanie, wariactwo, zamiłowanie, żyłka;

książkowo: predylekcja

Zgadzam się na predylekcję, ale przysięgam, że nikomu nic nie zrobię jak powie, że mam bzika na punkcie tej piosenki. Bo mam! Tym niemniej, za hysia, feblik i jobla walę sierpowym w podbródek.

Moim "bzikiem" stał się utwór zatytuowany I’d Rather Go Blind, który usłyszałem po raz pierwszy kilka lat temu w wykonaniu Beth Hart (2015, Amsterdam). Wtedy, dokładnie wtedy, dostałem go, to znaczy, tego bzika. Zacząłem szukać innych wykonań Beth Hart i jeszcze bardziej „zbzikowałem” na punkcie tego pierwszego – linki do kilku innych jej wykonań, wcześniejszych i późniejszych, zamieszczam poniżej. Moim zdaniem, żaden nie dorównuje temu amsterdamskiemu, ale kto wie, może komuś spodoba się bardziej wykonanie na leżąco w bordowej sukience... 

Bzik ma to do siebie, że wedle cytowanego Słownika PWN, oznaczać może „dziwactwo” – OK, niech będzie, ale na „lekki obłęd”, nawet na lekki, to jednak się nie zgadzam. Owszem, zdziwaczałem na punkcie tego przeboju tak dalece, że postanowiłem poszukać jego źródeł. Na szczęście, dzisiaj jest to prostsze niż przysłowiowa budowa cepa. Papa/Guru/Wszechwiedz Google, sprawdził się w pełni i doniósł mi co natępuje (bez cytatu). Otóż, w 1967 toku niejaka Etta James odwiedziła w więzieniu Ellingtona "Fugi" Jordana, przyjaciela, piosenkarza i kompozytora z Detroit, który naszkicował jej pomysł piosenki na gruncie swoich doświadczeń więziennych. Etta łyknęła bakcyla i razem z nim dopracowała rzecz tak, że jeszcze tego samego roku utwór pod tytułem „I’d Rather go Blind” znalazł się na stronie B jej singla „Tell Mama”. Singiel zanotował pozycję numer 10 na najbardziej popularnym rankingu Hot R&B/Hip-Hop Songs i pozycję nr 23 na liście Hot 100, komponowanej przez tygodnik Billboard. Wykonanie angielskiego zespołu Chicken Shack w 1969 roku zanotowało pozycję czternastą na brytyjskiej liście przebojów. Ich ówczesna liderka, Christine Perfect, później znanna jako Christien McVie nagrała swoją wersję w albumie I'm Too Far Gone (To Turn Around), wydanym ponownie w roku 1976, jako The Legendary Christine Perfect Album.

Oryginalny współtwórca utworu, Ellington Jordan, przedstawił w 1969 roku swoją wersję pod tytułem „I’d Rather be a Blind Man”. Potem przyszły wykonania mniej i bardziej amatorskie oraz profesjonalne, wiele z nich na najwyższym poziomie i wtedy utwór ten zaczął żyć własnym życiem, życiem spełnionym w niezliczonej ilości wykonań i wersji. W tym kontekście stał się  wyznaniem uwielbienia i miłości, takiej niezniszczalnej, nieśmiertelnej.

Zatem, zapytajmy kim była Etta James, której przyszło współtworzyć dzieło nieśmiertelne w swojej wymowie?

Ano była dziewczyną znikąd. Tak po prostu, znikąd! Podaję z moimi uzupłnieniami za angielską wersją jej życiorysu na portalu SongFacts.

Jamesetta Hawkins (po wydaniu pierwszej płyty jako Etta James) urodziła się 14-letniej Dorothy Hawkins w 1938 roku w Los Angeles. O ojcu w zasadzie nigdy do końca się nie dowiedziała – podejrzewała, że był to zawodowy gracz w bilarda, Rudolf Walter Wanderone, którego spotkała jeden raz, w 1987 roku. Matka umieściła ją w domu zastępczym, a kilkadziesiąt lat później Etta powiedziała, że ​​była to najlepsza decyzja jaką mogłą podjąć. W 1994 roku w wywiadzie dla Fresh Air NPR, mówiąc o matce, stwierdziła: „Była dzieckiem, więc co miała ze mną zrobiłć? Czy śpiewałbym dzisiaj? Czy byłabym kimkolwiek?” Skądinąd wiadomo, że matka była obecna, w jej życiu, ale przez długie lata bez porywów. Dorota Hawkins zobaczyła Ettę na scenie pierwszy raz podczas jej występu w Hollywood Bowl w 1999 roku, kiedy jej córka była 61-letnią artystką mega klasy. Będąc dzieckiem wielu zastępczych rodzin, młoda Jamesetta nazywała matkę „tajemniczą panią”.

Jako pięciolatka zaczęła śpiewać w chórze Kościóła Baptystów p.w. Św. Pawła w Los Angeles. Dyrektor chóru grzmocił małą Jamsettę w klatkę piersiową żeby nauczyła się wydobywać głos „spod wątroby, z kiszek”, co o dziwo zaowocowało wkrótce niezwykle silnym głosem jak na tak małe dziecko. W domu nie miała lepiej... jej zastępczy „tatuś”, będac w pianym widzie, zrywał dziewczę ze snu nad ranem i kazał jej śpiewać swoim napitym, pokerowym kolesiom. Rezultatem tego była silna awersja dorosłej Etty do śpiewania na zawołanie – ponoć często w takich sytuacjach czuła się zablokowana i nie mogła wydobyć z siebie głosu.

Jej formalna kariera rozpoczęła się w San Francisco. Kiedy w 1950 roku zmarła w Los Angeles zastępcza opiekunka Jamesetty, dwunastolatka trafiła w objęcia biologicznej matki, którą ledwie znała. Mieszkały podle, a szkoła była pogłębieniem problemów dorastającej młódki – natomiast śpiew był dla niej zawsze jak przysłowiowa „jazda bez trzymanki”. Mając 14 lat poznała Johnny'ego Otisa, uważanego przez wielu za jednego z ojców R&B, a wkrótce potem siostry Jean and Abysinia Mitchell z którymi sformowała grupę doo-wop o nazwie Creolettes. W wieku niespełna 16 lat wzięła udział w przesłuchaniu, po którym Otis zaprosił Jamesettę i Creolets do Los Angeles, aby zrobić nagranie. Warunkiem, ze względu na małoletniość Jamesetty i jednej z sióstr Mitchell, było dostarczenie mu podpisanego listu od matki, wyrażającego zgodę na takie przedsięwzięcie. Jamesetta sama napisała notatkę i pojechała do Los Angeles, gdzie nagrała utwór „Roll with Me, Henry”, po czym ona i Creoletes zostały dołączone do wędrownej grupy R&B Otisa i wytwórni Modern Records. Sukces zdopingował Otisa do przepisania Jamesetty na Ettę James, a Creoletes na Peaches, ale to nie był koniec zmian. Sugestywny w wymowie tytuł trzeba było zmienić na „Wallflower”, ale treść pozostała ta sama.

Kilka lat później Etta James została pierwszą damą Chess Records, bluesowej wytwórni płytowej założonej w Chicago przez braci Leonarda i Filipa Chess, którzy przed przybyciem w 1928 roku do Nowego Jorku, nazywali się odpowiednio, Lejzor Szmuel Czyż i Fiszel Czyż. Urodzili się w Motolu, mieście królewskim, założonym kilka kilometrów na zachód of Pińska przez Bonę Sforzę w roku 1554.

Wiele największych przebojów Etty James pochodzi z czasów współpracy z wytwórnią Chess, w tym „All I Could Do Was Cry” i album At Last, którego tytułowy utwór stał się jej popisową piosenką. W 2009 roku Beyoncé Knowles zaśpiewała „At Last” na balu inauguracyjnym dla prezydenta Baracka Obamy, co skłoniło James do powiedzenia, że ​​nienawidzi zarówno Knowles, jak i jej wersji piosenki. Później Etta stwierdziła, że tylko żartowała, ale przyznała, że przykro jej było, gdy ​​nie została zaproszona sama do zaśpiewania tego przeboju. Beyoncé wcieliła się w postać Etty James w filmie „Cadillac Records” z 2008 roku, opisującym wzloty i upadki wytwórni Chess.

Trwające całe życie zmagania z nadużywaniem narkotyków sprawiy, że w latach 1978-1989 była rzadko spotykana na scenie muzycznej. W tym czasie nagrała zaledwie jeden album, zatytułowany Seven Year Itch (1988). O swoich próbach pokonania uzależnienia od narkotyków mawiała: „rzucałam to wielokrotnie”. Podczas odwyku, w połowie lat 70. Keith Richards z Rolling Stones napisał do niej list. Obiecał w nim Ettcie miejsce na otwarcie ich występu, jak tylko będzie gotowa. Wdzięczna Etta James koncertowała z legendarnym zespołem rockowym w 1978 roku i wystąpiła wówczas na Rising Sun Festijazz, pierwszym blues & jazz festiwalu w Montrealu - dzisiaj największej tego typu imprezie jazzowej w świecie.

W 1993 roku jej nazwisko znalazło się w Rock and Roll Hall of Fame, a w 1994 roku zdobyła swoją pierwszą nagrodę Grammy w kategorii Best Jazz Vocal Performance za album Mystery Lady: Songs of Billie Holiday. W 2003 roku otrzymała nagrodę Grammy Lifetime Achievement Award. Rok później Rolling Stone umieścił ją na liście 100 najlepszych piosenkarzy wszechczasów. Kolejną nagrodę Grammy, w kategorii Best Contemporary Blues Album, otrzymała w 2005 roku za Let's Roll. Było to ostatnie nagranie Etty James. Ogółem zdobyła sześć nagród Grammy i 17 nagród Blues Music Awards. Oprócz Rock & Roll Hall of Fame, jej nazwisko upamiętnione zostało w 2001 roku także w Blues Hall of Fame, a w latach 1999 i 2008 w Grammy Hall of Fame.

W 2008 roku zdiagnozowano u niej chorobę Alzheimera, a w 2011 białaczkę i demencję. Etta James zmarła 20 stycznia 2012 roku. Stevie Wonder i Christina Aguilera oddali jej hołd na pogrzebie, śpiewając największe z jej przebojów. Wielebny Al Sharpton przewodniczył nabożeństwu i przeczytał notatkę od prezydenta Obamy – powiedział on, że Etta James zostanie zapamiętana ze względu na jej głos i muzykę, która przenika gatunki.” (odnotowano w Polsce: https://www.fakt.pl/plotki/pogrzeb-slynnej-amerykanskiej-piosenkarki-foto/ln5wlr2 )

Kończąc, załączam skromną listę wykonań przedmiotowej piosenki, z tą na początku, która dla mnie w swojej wymowie artystycznej dorównuje oryginałowi. Jest to nagranie z początków lutego 2012 roku, podczas jednej z prób grupy Playing For Change, przygotowującej w Los Angeles koncert dedykowany pamięci Etty James...

śpiewają Clarence Bekker and Titi Tsira  :  https://youtu.be/lw1kwnnpTw0

Inne wykonania, wybór:

https://youtu.be/cSzCia74Y8A - Beth Hart – I’d rather go blind (Olympia 2020) 
https://youtu.be/BeK9m4y73HY - Beth Hart
https://youtu.be/qk8xMfl6n9g  - Jeff Beck & Beth Hart
https://youtu.be/JtnuSNPsbvE  - Beth Hart w Pradze, 7 czerwca, 2022 
https://youtu.be/fALdOkf_eCM - Beth Hart & Jeff Beck (Kennedy Center Honors 2012)

https://youtu.be/uZt1xKtPbUQ - Etta James, Montreux 1975
https://youtu.be/74dUAKed6l8 - Etta James & Dr. John 1987 
https://youtu.be/I5XQtZclM2w - Etta James 17 sierpnia, 1991 - Newport Jazz Festival
https://youtu.be/zUcSQtgMmzQ - Etta James - original 1967 Singel CADAT, Side B

https://youtu.be/jZVQD9piv7A - Beyoncé / Adrien Brody (Cadillac Records)

https://youtu.be/nzsS59OgAY4 - Rod Stewart - Ceasars Palace 13 maja, 2022
https://youtu.be/26_kBUC7fCI - Rod Stewart 1974
https://youtu.be/mFElMEMTPtI - Rod Stewart & Carlos Santana, Jones Beach 20 sierpnia, 2014
https://youtu.be/Rjz7CdHKPlk - Rod Stewart w/The Faces - Edmonton, 4 czerwca,1973

https://youtu.be/-Jpl4D1kx3I  -- Kaz Hawkins, Styczeń 29, 2022

https://youtu.be/4zo01RMOGNI - Gov't Mule with Maggie Koerner & Trombone Shorty - @ Saenger Theater

https://youtu.be/2wK1F7yM0T8 - Rachel Crow

https://youtu.be/q9v7RmBRL2A - Playing For Change Band w Byron Bay Australia, 2013 Tour 

https://youtu.be/auBkZPjzY3U - Tennessee Whiskey mashup Erin Kirby and Kurt Lee Wheeler 4 września 2019

https://youtu.be/lk-pL6FVmss - Danielle Nicole Band - Tennessee Whiskey" - Knuckleheads - 22 listopada 2017

https://youtu.be/DasmGoMIppk - Tennessee Whiskey, Chris Stapleton/Etta James (Cover by Soulroot) version

https://youtu.be/_elmd7eaPYQ - Gov't Mule - (Etta James Cover) feat. Special Guests - Mountain Jam 2013

Oryginlne nagranie raz jeszcze  https://youtu.be/lcRz1THSU60  --- słuchajcie...

... a jak znajdziecie coś innego do zbzikowania, to polecam się do kompanii... i z góry dziękuję...

>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>><<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<

CRAZE

I’d Rather Go Blind
And a Short Story of Etta James

I don't know how to say it ... no, no, not true, I know.

Let me start with the definition of "craze"

PWN Polish Dictionary: slight insanity or weirdness

Dobrysłownik.pl: crazy, colloquially a bit of madness, mania or weirdness;

synonymously ibid:  fioł, fiś, hopel, hyś, jobel, freak, zagob;

synonymously:  weirdness, feblik, inclination, mania, madness, insanity, paranoia, passion, predisposition, inclination, madness, liking, love;

book-like: predilection

I agree with predilection, but I swear that I will not do anything to anyone if they say that I am crazy about this song. Because I am! However, for hyś, feblik and jobel, you get a hook punch to the chin.

My "craze" is about a piece called  I'd Rather Go Blind , which I heard for the first time a few years ago performed by  Beth Hart (2015, Amsterdam ). Then, I got it instantly, I mean, this "craze". I started looking for other performances of Beth Hart and I freaked out even more about the first one - links to several of her other performances, earlier and later, are provided below. In my opinion, none can match the Amsterdam one, but who knows, maybe someone will like it better performed in a burgundy dress while lying down on the stage ... 

"Crazy", according to the quoted PWN Dictionary can mean "quirk" - OK, let it be quirk, but for "madness", even a slight one, I do not agree. Yes, I  became so crazed about this hit  that I decided to look for its source.  Fortunately, today it is simpler than the proverbial construction of a flail. Papa Google has proven itself fully and reported as follows (no quote). In 1967 a certain Etta James visited in prison Ellington "Fugue" Jordan, a friend, singer and composer from Detroit, who sketched for her the idea of a song based on his prison experiences. Etta took the bug and worked it out with him to the point that the same year the song "I'd Rather go Blind" was on the B side of her single "Tell Mama". The single reached number 10 on the most popular Hot R&B / Hip-Hop Songs and number 23 on the Billboard Hot 100 . The English band Chicken Shack's version hit number four in 1969 on the British charts. Their leader at the time, Christine Perfect, later known as Christien McVie, recorded her version for the album I'm Too Far Gone (To Turn Around) , re-released it in 1976 as  The Legendary Christine Perfect Album.

The original co-creator of the song, Ellington Jordan, presented his version in 1969 entitled "I'd Rather be a Blind Man". Then came a slew of amateur and professional performances, many of them at the highest level, and that's when this piece began to live its own life, a life fulfilled in countless performances and versions. In this context, it became a profession of adoration and love, quite indestructible and immortal.

So, let's ask who was Etta James who co-created this profoundly immortal work? 

Well, she was a girl out of nowhere. Just like that, out of nowhere! I am enclosing a version of her curriculum vitae from SongFacts with my additions.

Jamesetta Hawkins (after her first album as Etta James) was born to 14-year-old Dorothy Hawkins in 1938 in Los Angeles. She basically never found out about her father - she suspected that he was a professional billiard player, Rudolf Walter Wanderone, whom she met once in 1987. Her mother placed her in a foster home, and decades later, Etta said it was the best decision she could have made. In a 1994 interview with Fresh Air NPR, speaking of her mother, she stated: “She was a child, so what was she supposed to do with me? Would I sing today? Would I be anyone? " It is known that the mother was present in her life, but for many years without any stronger influence. Dorothy Hawkins saw Etta on stage for the first time during her performance at the Hollywood Bowl in 1999, when her daughter was a 61-year-old mega-class artist.

At the age of five, she began singing in the choir of the St. Paul in Los Angeles. The choir director banged little Jamsetta in the chest to let her learn how to make her voice "from under the liver; from the intestines", which surprisingly soon resulted in an unusually strong voice for such a small child. At home, she had no better ... her surrogate "daddy", when he was full of booze, roused the girl from sleep in the wee hours of the morning and made her sing to his drunk poker guys. The result was a strong aversion of adult Etta to singing on demand - apparently in such situations she often felt blocked and could not speak.

Her formal career began in San Francisco. When Jamesetta's foster mather died in Los Angeles in 1950, the twelve-year-old was embraced by a biological mother she barely knew. They lived poorly, and the school deepened the problems of the adolescent youngster.  Only singing was always for her like riding a bike without holding the handlebar.  At the age of 14 she met Johnny Otis, considered by many to be one of the fathers of R&B, and shortly thereafter the sisters Jean and Abysinia Mitchell with whom she formed  the doo-wop group called Creolettes. At the age of just under 16, she auditioned for Otis who invited Jamesetta and the Creolets to Los Angeles for recording a song. Due to the minority of Jamesetta and one of the Mitchell sisters, he requester a signed letter from her mother expressing consent to such an undertaking. Jamesetta wrote the note herself and traveled to Los Angeles, where she recorded the song "Roll with Me, Henry", after which she and Creoletes joined Otis' traveling R&B group and the Modern Records. Success prompted Otis to rename Jamesetta as Etta James and Creoletes as Peaches, but that was not the end of the changes. The title of the song, too evocative in its connotation had to be changed to "Wallflower", but the content remained the same.

A few years later, Etta James became the first lady of Chess Records, a blues record label founded in Chicago by brothers Leonard and Filip Chess, who, before arriving in New York in 1928, were called Lejzor Szmuel Czyż and Fiszel Czyż, respectively. They were born in Motal (then Poland, today Belarus), a royal city founded in 1554 by Polish Queen Bona Sforza a few kilometers west of Pinsk.

Many of Etta James' greatest hits date back to her collaboration with the Chess label, including "All I Could Do Was Cry" and the album At Last, the title track of which became her signature song. In 2009, Beyoncé Knowles sang "At Last" during the inaugural ball for President Barack Obama, prompting James to say that she hated both Knowles and her version of the song. Etta stated later that she was only joking, but admitted she felt sorry for not being invited to sing the hit herself. Beyoncé played Etta James in the 2008 film "Cadillac Records", which covered the highs and lows of the Chess Records company.

Her lifelong struggle with drug abuse made her hardly visible on the music scenes between 1978 and 1989. At that time, she recorded only one album, entitled Seven Year Itch (1988). About her attempts to overcome drug addiction, she said: "I quit it many times." In the mid-1970s, during the rehab, Keith Richards of the Rolling Stones wrote a letter to her, in which he promised Ettta a place to open their show as soon as she was ready. Grateful Etta James toured then with the legendary rock band in 1978 and performed at  Rising Sun Festijazz, the first blues & jazz festival in Montreal - today the largest jazz event of its kind in the world.

In 1993, her name was included in the  Rock and Roll Hall of Fame, and in 1994, she won her first Grammy Award for Best Jazz Vocal Performance for the album  Mystery Lady: Songs of Billie Holiday. In 2003, she received the Grammy Lifetime Achievement Award. A year later, the Rolling Stone magazine included her on the list of the 100 Greatest Singers of All Time. She received another Grammy Award for Best Contemporary Blues Album in 2005 for  Let's Roll. It was the last recording of Etta James. Overall, she has won six Grammy Awards and 17 Blues Music Awards. In addition to the Rock & Roll Hall of Fame, her name was commemorated in 2001 in the Blues Hall of Fame, and in 1999 and 2008 in the Grammy Hall of Fame.

In 2008 she was diagnosed with Alzheimer's disease, and in 2011, she was diagnosed with leukemia and dementia. Etta James died on January 20, 2012. Stevie Wonder and Christina Aguilera paid tribute to her at the funeral by singing her greatest hits. The Reverend Al Sharpton presided over the service and read a note from President Obama - he said that Etta James would be remembered for her voice and music that permeates genres. 

Above I enclosed a modest list of performances of the song in question, beginning with one that is on par with the original in its artistic expression, at least for me. This is a recording from the beginning of February 2012, when the group Playing For Change, was rehearsing for a concert in Los Angeles dedicated to the memory of Etta James ...